"Öğretmenlere ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında aylık ve ek ders karşılığı ders görevi verilebilir mi", "mesai saatleri dışında aylık karşılığı ders görevi verilebilir mi", "aylık ders görevinin doldurulamaması halinde bile ek ders ücreti ödenecek haller hangileridir", "Yüz yüze eğitim nedir?" gibi sorulara cevaplar verdiğimiz yazı aşağıdadır.

​

1-Öğretmenlere ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında aylık karşılığı ders görevi verilebilir mi?

​

Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Aylık karşılığı ders görevi? başlıklı 5. maddesinde ? (1) Kapsama dahil örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli;

​

a) Örgün ve yaygın eğitim kurumlarının müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcıları haftada 6 saat,

b) Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri haftada 18 saat,

c) Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri haftada 15 saat,

ç) Atölye ve laboratuvar öğretmenleri haftada 20 saat,

ders okutmakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük öncelikle alanlarında, alanlarında ders bulunmayanlara ise ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında ders görevi verilmek suretiyle yerine getirilir." hükümleri bulunmaktadır.

​

Bu hükümlerde yönetici ve öğretmenlerin alanlarında alabilecekleri aylık karşılığı ders sayıları ve alanlarında aylık karşılığı ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da aylık karşılığı ders verilebileceği belirtilmiştir.

 

Kısacası bu hükümlerin son fıkrasındaki "Bu yükümlülük öncelikle alanlarında, alanlarında ders bulunmayanlara ise ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında ders görevi verilmek suretiyle yerine getirilir." açıklamasına göre öğretmenlere ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında aylık karşılığı der görevi verilebilmektedir.

​

Bu hükümlerde yönetici ve öğretmenlerden; alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da aylık karşılığı ders verilebileceği belirtilmiştir.

​

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre öğretmenlere istekleri dışında zorla "aylık karşılığını doldurmuyorsunuz" denilerek alan dışında ders verilemez.

​

2-Öğretmenlere ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında ek ders karşılığı ders görevi verilebilir mi?

​

Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ek ders görevi? başlıklı 6. maddesindeki; ?(1) Kapsama dahil örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli olup, aylık karşılığı ders görevini tamamlayan;

 

 

a) Müdür, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcılarına haftada 6 saate,

​

 

b) Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenlerine 6 saati zorunlu olmak üzere haftada 15 saate,

​

 

c) Atölye ve laboratuvar öğretmenlerine 20 saati zorunlu olmak üzere haftada 24 saate,

 

kadar alanlarında, alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da ek ders görevi verilebilir.

​

" hükümlerindeki "alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da ek ders görevi verilebilir. " açıklamasına göre öğretmenlere ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında ek ders karşılığı der görevi verilebilmektedir.

​

Bu hükümlerde yönetici ve öğretmenlerden; alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da ek ders verilebileceği belirtilmiştir.

​

 

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre öğretmenlere istekleri dışında zorla "zorunlu ek ders karşılığını doldurmuyorsunuz" denilerek alan dışında ders verilemez.

​

 

Yukarıdaki iki soruya ilişkin Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğünün 17.06.2012 tarih ve 2659 sayılı görüş yazısı bulunmaktadır.

​

3-Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmeni ihtiyaç ve istek halinde, atölye ve laboratuvar öğretmeninin gireceği derslerde görevlendirilirse aylık ve ek ders karşılıkları nasıl değerlendirilecektir?

​

Örneğin; Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmeni olan bir Fizik öğretmeni Atölye ve laboratuvar öğretmeninin yerine Elektrik derslerinde ne kadar aylık ve maaş karşılığı görevlendirilecektir?

 

Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Aylık karşılığı ders görevi? başlıklı 5. maddesindeki hükümlere göre;

​

Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri haftada 15 saat, Atölye ve laboratuvar öğretmenleri haftada 20 saat aylık karşılığı derse girmektedirler.

​

 

Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Ek ders görevi? başlıklı 6. maddesindeki hükümlere göre de Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenlerine 6 saati zorunlu olmak üzere haftada 15 saat, Atölye ve laboratuvar öğretmenlerine 20 saati zorunlu olmak üzere haftada 24 saat ek ders karşılığı derse girebilmekte Ayrıca her iki öğretmende 2 saat sınıf öğretmenliği ve 3 saat ders dışı hazırlık alabilmektedirler.

​

Öğretmenlerin Okul öncesi ve sınıf öğretmenleri, Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri veya Atölye ve laboratuvar öğretmenleri grubundan hangi gruba dahil oldukları mezun oldukları alan ile öğretmenliğe atama kararnamelerinde yazmaktadır.

​

 

Hangi grup öğretmenlerin ne kadar aylık karşılığı ve ek ders karşılığı derse girecekleri ise Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 5. ve 6. maddesinde yazdığı gibi ayrıca bu karar eki çizelgede yer almaktadır.

​

 

Örneğimizde verdiğimiz Fizik Öğretmeni Atölye ve laboratuvar öğretmeni olmadığından ihtiyaç istek halinde Elektrik derslerinde görevlendiriliyorsa 15 saat maaş karşılığı, 6 saati zorunlu olmak üzere haftada 15 saat ek ders karşılığı görevlendirilecektir. Bu öğretmenimiz ayrıca 2 saat sınıf öğretmenliği ve 3 saat ders dışı hazırlık alabilecektir.

​

 

Fizik öğretmeninin Elektrik derslerinde görevlendirildiniz bu nedenle Atölye ve laboratuvar öğretmeni gibi değerlendirilerek 20 saat aylık karşılığı, 20 saati zorunlu olmak üzere haftada 24 saat ek ders karşılığı derse girmesi yukarıdaki mevzuat hükümlerine aykırıdır. Çünkü Fizik Öğretmeni Atölye ve laboratuvar öğretmeni değildir kararnamesinde Genel bilgi ve meslek dersleri öğretmeni yazmaktadır.

​

Fakat fizik öğretmeni ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da aylık ve ek ders görevi verilebilmektedir.

​

4-Öğretmenlere mesai saatleri dışında aylık karşılığı ders görevi verilebilir mi?

​

Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın ?Aylık karşılığı ders görevi? başlıklı 5. maddesinde Aylık karşılığı ders görevi ile ilgili olarak; ?Bu yükümlülük (aylık karşılığı ders okutma yükümlülüğü) öncelikle alanlarında, alanlarında ders bulunmayanlara ise ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında ders görevi verilmek suretiyle yerine getirilir.? hükümleri ve ?Ek ders görevi? başlıklı 6. maddesinde ise Ek ders görevi ile ilgili olarak; ??alanlarında ek ders görevi verilemeyen veya kısmen verilebilenlere, ihtiyaç halinde ve istekleri üzerine alanları dışında da ek ders görevi verilebilir.? hükümleri bulunmaktadır.

​

 

Bu hükümlere göre öğretmene alanı dışında aylık ve ek ders karşılığı görev verilebilmesi için öğretmenin izni gerekmekte kendi alanında ise isteğine bakılmaksızın Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın 5. ve 6. maddesinde belirtilen kriterlere göre aylık ve ek ders karşılığı görev verilebilmektedir.

​

 

Fakat burada öğretmenin isteğine bakılmaksızın kendi alanında verilecek görevin haftanın hangi günleri ve saatlerinde yapılacağı Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar ve 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri açısından önem taşımaktadır.

​

657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un ?Çalışma Saatleri? başlıklı 99. maddesindeki; ?Memurların haftalık çalışma süresi genel olarak 40 saattir.

​

 

Bu süre Cumartesi ve Pazar günleri tatil olmak üzere düzenlenir. Ancak özel kanunlarla yahut bu kanuna veya özel kanunlara dayanılarak çıkarılacak tüzük ve yönetmeliklerle, kurumların ve hizmetlerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle farklı çalışma süreleri tespit olunabilir.

 

Bakanlar Kurulu, yurt dışı kuruluşlarda hizmetin gerektirdiği hallerde, hafta tatilini Cumartesi ve Pazardan başka günler olarak tespit edebilir.? hükümleri ile memurların çalışma saatleri tespit edilmiştir.

​

 

657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un ?Günlük Çalışma Saatlerinin Tespiti? başlıklı 100. maddesindeki; ?Günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile öğle dinlenme süresi, bölgelerin ve hizmetin özelliklerine göre merkezde Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca, illerde valiler tarafından tespit olunur.? hükümleri ile de Günlük Çalışma Saatlerinin illerde valiler tarafından tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.

 

657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un ?Yıllık izinlerin kullanılışı? başlıklı 103. maddesindeki; ?Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izliyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.

​

Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez.

​

 

Hizmetleri sırasında radyoaktif ışınlarla çalışan personele, her yıl yıllık izinlerine ilaveten bir aylık sağlık izni verilir.? hükümleri ile de öğretmenlerin yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayıldıkları hüküm altına alınmıştır.

​

 

Bu hükümlere göre öğretmenlerin (Norm kadro fazlası öğretmenler ile aylık karşılığı ders görevini dolduramayan öğretmenler) mesai saatleri dışında yani yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile mesainin bittiği saatten sonra başlayan öğretim faaliyetlerinde aylık karşılığı ders görevlerini doldurtmak için görev verilmemesi gerekmektedir. Bu tür görevlendirmeler yapılırsa öğretmenin aylık karşılığını doldurup doldurmadığına bakılmaksızın ek ders ücreti ödenmelidir.

​

 

Kaldı ki yukarıda yer verdiğimiz mevzuat hükümlerine göre mesai saatleri dışında aylık karşılığı görevlendirilme işlemi yasal ve hukuki değildir ayrıca Anayasa'mızın 18. maddesinde yer alan ??Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.'' hükümlerine de aykırılık teşkil edecektir.

 

 

Ayrıca; Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar'ın ?Tanımlar? başlıklı 4. maddesinde; ?(1) Bu Kararda geçen;

 

b) Aylık karşılığı ders görevi: Aylık karşılığında okutulmak zorunda olunan dersleri,

​

f) Ek ders görevi: Aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan dersleri,

​

 

g) Gündüz öğretimi dışında kalan öğretim: Örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatilleri ile cumartesi ve pazar günleri yapılan yüz yüze eğitim ile diğer günlerde saat 18.00'den sonra başlayan yüz yüze eğitimi,

​

 

k) Tam gün tam yıl eğitim: Mesleki ve teknik örgün ve yaygın eğitim kurumlarının fiziki kapasitelerinden azami derecede yararlanılması amacıyla hafta sonu, yarıyıl ve yaz tatilleri de dahil olmak üzere 07.00?24.00 saatleri arasında fiilen yapılan eğitim ve öğretimi, ifade eder.? hükümleri bulunmaktadır.

​

 

Yukarıda sıralanan Aylık Karşılığı Ders Görevi, Ek Ders Görevi, Gündüz Öğretimi Dışında Kalan Öğretim ve Tam Gün Tam Yıl Eğitim tanımlarından hareketle Gündüz öğretimi dışında kalan öğretimin cumartesi ve pazar günleri yapılan yüz yüze eğitim ile diğer günlerde saat 18.00'den sonra başlayan yüz yüze eğitimi kapsadığı anlaşılmaktadır.

​

 

657 Sayılı Devlet Memurları Kanun'un ?Ders ve konferans ücretleri? başlıklı 176. maddesi 1.fıkrasında; ?Bu Kanunun 89 uncu maddesine göre kendilerine ders görevi verilenlere, ders saati başına gündüz öğretimi için 140, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatillerinde, cumartesi ve pazar günleri ile saat 18.00'den sonra başlayan öğretim faaliyetleri için 150 gösterge rakamının bu Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenir.? hükümleri bulunmaktadır.

​

5-Aylık ders görevinin doldurulamaması halinde bile ek ders ücreti ödenecek haller hangileridir?

​

439 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri ile İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri ile Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanunun ek 1.maddesin son fıkrasında; ?Yarıyıl ve yaz tatillerinde yapılan ders görevleri, ders görevinin yapılmış sayılacağı haller ile yüz yüze yapılan ders görevleri dışındaki ek ders görevleri hariç, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında aylık karşılığı ders görevini doldurmayanlara ek ders ücreti ödenmez.? hükümleri yer almaktadır.

​

Bu fıkra hükümlerine göre; Aylık karşılığı ders görevini doldurmayan öğretmenlere ek ders ücreti ödenmeyeceği hüküm altına alınmasına rağmen bu hükümden bazı görevlere ödenen ek dersler muaf tutulmuştur.

​

 

Bu duruma müteakip yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün ?Ek ders ücreti? konulu 27.02.2007 tarihli ve 2007/19 nolu Genelgesi'nin 1. maddesinde aşağıdaki açıklamalarda bulunmuştur.

​

 

?1- Sözü edilen Kararın 4'üncü maddesinin (n) bendinde; yüz yüze eğitimin, işletmelerde meslek eğitimi ve staj kapsamında yapılan ders görevleri hariç olmak üzere, ilgili mevzuatı çerçevesinde belirlenen müfredat kapsamında öngörülen teorik ve uygulamalı derslerin eğitiminin derslik, bölüm, atölye ve laboratuvar gibi eğitim ortamlarında öğretmen-öğrenci bütünlüğünde yapılmasını ifade edeceği, (g) bendinde de; gündüz öğretimi dışında kalan öğretimin, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatilleri ile cumartesi ve pazar günleri yapılan yüz yüze eğitim ile diğer günlerde saat 18.00'dan sonra başlayan yüz yüze eğitimi ifade edeceği belirtilmiştir.

​

 

Yapılan bu tanımlardan da anlaşılacağı üzere; yüz yüze eğitim dışında kalan işletmelerde meslek eğitimi ve staj kapsamındaki görevler ile hazırlık ve planlama, planlama ve bakım-onarım, öğrenci sosyal ve kişilik hizmetleri, sınav, belleticilik ve benzeri görevler karşılığında ödenecek ek ders ücretleri, bu görevlerin ne zaman yapılmış olduğuna bakılmaksızın gündüz öğretimi için öngörülen gösterge üzerinden ödenecektir. Örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatilleri ile cumartesi ve pazar günleri yapılan yüz yüze eğitim ile diğer günlerde saat 18.00'dan sonra başlayan yüz yüze eğitim karşılığında ödenecek ek ders ücretleri ise gündüz öğretimi dışında kalan öğretim için öngörülen gösterge üzerinden ödenecektir.?

​

​